Zapalenie błony śluzowej żołądka to ostra choroba żołądka, głównego narządu trawienia. Wiele osób zna tę chorobę z pierwszej ręki. Lekarze twierdzą, że ta choroba wymaga poważnego podejścia do leczenia i zmian w całym stylu życia pacjenta. Przede wszystkim należy zmienić dietę pacjenta.
Co to jest zapalenie żołądka
Zapewne wiele osób wie, że żołądek człowieka pokryty jest błoną śluzową, która wytwarza substancje niezbędne do rozkładu pokarmu dostającego się do żołądka. Substancje te nazywane są sokiem żołądkowym. Sok żołądkowy zaczyna być wytwarzany w momencie, gdy osoba zaczyna przeprowadzać proces odżywiania. Głównym składnikiem soku żołądkowego jest kwas solny. Tak więc w żołądku występuje kwaśne środowisko, które może niekorzystnie wpływać na tkanki samego żołądka, prowadząc do erozji błony śluzowej żołądka i częściowej utraty jej funkcji. Zmniejsza się liczba gruczołów pokrywających błonę śluzową, są one zastępowane tkanką włóknistą. Proces regeneracji tkanek nabłonkowych zostaje zakłócony.
Mogą istnieć inne przyczyny zjawisk patologicznych w błonie śluzowej żołądka. Ten proces nazywa się zapaleniem żołądka.
Objawy
W większości przypadków objawy choroby wiążą się z naruszeniem procesu trawienia pokarmu w żołądku, a także dyskomfortem związanym z przewodem pokarmowym. Są to nudności, brak apetytu, bóle brzucha, przede wszystkim w nadbrzuszu, odbijanie, zgaga, nieprzyjemny smak w ustach, biegunka lub zaparcia, okresowe wymioty, uczucie ciężkości w jamie brzusznej i wzdęcia. W przypadku ostrego zapalenia żołądka można zaobserwować krwawienie z żołądka, wymioty krwi. Jednak we wczesnych stadiach zapalenie żołądka zwykle przebiega bezobjawowo lub towarzyszą mu tylko niewielkie objawy, na które wielu pacjentów nie zwraca uwagi. Dotyczy to zwłaszcza przewlekłego zapalenia żołądka, którego głównym objawem jest uczucie ciężkości w jamie brzusznej podczas posiłków lub krótko po jedzeniu.
Również w przypadku zapalenia żołądka nie wyklucza się objawów ogólnoustrojowych i związanych z innymi narządami, takich jak arytmie, ból w okolicy serca, gorączka i ciśnienie, ogólne osłabienie i senność. Oczywiście podobne objawy mogą dotyczyć nie tylko zapalenia żołądka, ale także innych chorób przewodu pokarmowego - wrzodu trawiennego, zapalenia przełyku, zapalenia dwunastnicy, dyskinezy pęcherzyka żółciowego. Dlatego nie powinieneś sam diagnozować i samoleczenia. Konieczne jest poddanie się badaniu i uzyskanie opinii specjalisty, która potwierdzi obecność zapalenia żołądka u pacjenta. Przecież różnego rodzaju dolegliwości związane z trawieniem często wymagają zupełnie innego podejścia.
Aby określić obecność choroby, nie wystarczy przeanalizować objawy - ból żołądka, niestrawność itp. Konieczne jest wykonanie szeregu badań diagnostycznych - endoskopia, biopsja z różnych wycinków żołądka, badania krwi - ogólne i biochemiczne, analiza kału. Konieczne jest również określenie obecności bakterii Helicobacter pylori w żołądku, stopnia zakwaszenia soku żołądkowego. USG wątroby, trzustki, pęcherzyka żółciowego wykonuje się w celu wykrycia współistniejących chorób przewodu pokarmowego. Po określeniu stopnia uszkodzenia błony śluzowej gastroenterolog opracowuje strategię leczenia choroby.
Odmiany choroby
Wymaga również specyficznego podejścia i samego zapalenia żołądka. Wszakże przy tej chorobie można zaobserwować różnego rodzaju uszkodzenia błony śluzowej przewodu pokarmowego, a choroba może być również spowodowana różnymi przyczynami.
Według etiologii zapalenie żołądka dzieli się na:
- autoimmunologiczny,
- bakteryjny,
- chemiczne i lecznicze.
Autoimmunologiczne zapalenie błony śluzowej żołądka powstaje w wyniku nieprawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, gdy jego komórki atakują tkanki własnego organizmu, w tym błonę śluzową narządów trawiennych.
Jednak najczęstszym jest bakteryjne zapalenie żołądka. Pół wieku temu uważano, że główną przyczyną choroby jest niewłaściwa dieta, spożywanie szkodliwych pokarmów oraz stres nerwowy. Jednak choć te czynniki, a przede wszystkim odżywianie, odgrywają ważną rolę, nie są one decydujące. Bezpośrednim winowajcą większości przypadków zapalenia żołądka i wrzodów trawiennych jest bakteria Helicobacter pylori, która żyje w żołądku na powierzchni jego błony śluzowej. Ta bakteria w pewnych warunkach może stać się patogenna i prowadzić do uszkodzenia błony śluzowej, obniżenia poziomu kwasowości soku żołądkowego. Jednak sama obecność bakterii nie oznacza, że dana osoba koniecznie zachoruje. Jednak bakteryjny typ choroby stanowi około 90% wszystkich przypadków.
Trzecia postać choroby ma charakter chemiczny. Może to być spowodowane uszkodzeniem błony śluzowej:
- agresywne chemikalia (na przykład kwasy lub zasady);
- kwasy żółciowe pochodzące z dwunastnicy (ta forma choroby nazywa się refluksowym zapaleniem żołądka);
- leki (NLPZ, salicylany, antybiotyki).
Często występują formy mieszane, w których występuje kombinacja niekorzystnych czynników.
Inne stosunkowo rzadkie formy:
- eozynofilowe,
- limfocytowa,
- ziarniniakowaty,
- promieniowanie,
- resekcja.
Na rozwój choroby wpływają również następujące czynniki:
- niedożywienie,
- alkoholizm,
- palenie,
- inwazje pasożytnicze,
- naprężenie,
- Zaburzenia metaboliczne,
- beri-beri,
- genetyczne predyspozycje,
- mechaniczny wpływ innych narządów na żołądek,
- zaburzenia endokrynologiczne.
Choroba może mieć również dwie formy, w zależności od kwasowości soku żołądkowego. W jednym przypadku funkcja wydzielnicza błony śluzowej jest zmniejszona, w drugim jest zwiększona lub jest prawidłowa. W związku z tym sok żołądkowy może mieć niską lub wysoką kwasowość. Szczególnym rodzajem pierwszego rodzaju choroby jest zanik. Najczęściej zanikowy typ choroby występuje w starszym wieku. Choroba, której towarzyszy wysoka kwasowość, zwykle dotyka pacjentów w średnim wieku.
Istnieją również ostre i przewlekłe postacie choroby. Postać ostra zwykle rozwija się na tle przyjmowania substancji toksycznych, niektórych leków, ciężkich ogólnoustrojowych chorób organizmu i zaburzeń metabolicznych.
W zależności od stopnia uszkodzenia błony śluzowej ostrą postać choroby dzieli się na:
- kataralny
- włóknikowy,
- żrący,
- ropowica.
Jeśli proces patologiczny rozprzestrzenił się na całą powierzchnię błony śluzowej, mówią o zapaleniu żołądka. Jednak zapalenie zwykle obserwuje się tylko w pewnym obszarze błony śluzowej (choroba dna lub antralna).
Nieleczona choroba zwykle postępuje. Występują trudności w procesie odżywiania, mogą pojawić się choroby wrzodowe lub nowotwory złośliwe.
Leczenie
Leczenie choroby jest wieloaspektowe. Obejmuje zarówno metody farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne. Jeśli choroba jest spowodowana infekcją bakteryjną, można przepisać antybiotyki w celu zwalczania Helicobacter pylori. Najczęściej stosowane leki przeciwbakteryjne są zwykle łączone ze sobą oraz z innymi rodzajami leków.
W przypadku zapalenia żołądka skuteczne są również następujące rodzaje leków:
- blokery receptora histaminowego,
- Inhibitory pompy protonowej,
- leki zobojętniające kwasy,
- środki otaczające.
Może być przepisywany na zapalenie żołądka i witaminy. Przede wszystkim jest to witamina U oraz witamina B5 (kwas pantotenowy). Witaminy te obniżają stężenie kwasu solnego w soku żołądkowym, przyspieszają regenerację błon śluzowych, działają przeciwbólowo, pobudzają perystaltykę jelit.
W większości przypadków leki te są przepisywane na zapalenie żołądka o wysokiej kwasowości. Ich celem jest zmniejszenie stężenia kwasu solnego w soku żołądkowym, co pozwala zatrzymać proces degradacji błony śluzowej. Aby zmniejszyć ból i skurcze, przepisuje się leki przeciwskurczowe i antycholinergiczne, usuwają toksyny - enterosorbenty, zwalczają wymioty - prokinetykę.
Odżywianie na zapalenie żołądka
Jednak same leki nie mogą wyleczyć choroby. Ogromne znaczenie w leczeniu choroby ma odżywianie pacjenta. W niektórych chorobach dieta odgrywa decydującą rolę w leczeniu choroby.
Zanim przejdziemy do opisu diet, należy zauważyć, że ważne jest nie tylko to, co dana osoba je, ale także to, w jaki sposób spożywa pokarm. W większości rodzajów choroby wskazane jest żywienie frakcyjne - 5-6 razy dziennie. W takim przypadku przerwa między posiłkami powinna wynosić 3-4 h. Wskazane jest, aby jeść codziennie o tej samej porze. Nie można jeść suchej karmy, w ciągu dnia należy spożywać dużą ilość czystej wody (z wyjątkiem napojów i płynnych posiłków). Nie jedz też w biegu, w pośpiechu. Jedzenie musi być dokładnie przeżuwane. Należy pamiętać, że śniadanie powinno być kompletne, a nie składać się z jednej filiżanki kawy czy herbaty. Z drugiej strony w nocy nie można dużo jeść, przerwa między wieczornymi posiłkami a snem powinna wynosić co najmniej 3 godziny.
Ważna jest również temperatura przyjmowanego jedzenia. Nie powinno być ani za gorąco, ani za zimno. Najlepiej przyjmować jedzenie w temperaturze pokojowej (+ 30-40 ° C).
Nie jedz żywności, która była przechowywana przez długi czas lub przeterminowana. Spożywanie nieświeżego jedzenia może pogorszyć przebieg choroby. Produkty łatwo psujące się należy przechowywać w lodówce, ale nie dłużej niż 2 dni.
Dieta na choroby
Istnieją różne rodzaje diet. Niektóre z nich przeznaczone są na ostre postacie choroby, inne na przewlekłe. Istnieją diety dla postaci choroby o wysokiej kwasowości oraz diety dla postaci choroby, w której produkcja kwasu jest zmniejszona. Jednak w przypadku wszystkich tych chorób istnieje lista pokarmów, których należy unikać. W większości przypadków są to produkty podrażniające błonę śluzową i słabo trawione. Ta lista obejmuje:
- ostre przyprawy, przyprawy;
- grzyby i buliony grzybowe;
- żywność w puszkach;
- wędliny;
- marynaty;
- mocna herbata i kawa;
- alkohol;
- napoje gazowane, kwas chlebowy;
- potrawy smażone, zwłaszcza z grilla;
- lody;
- czekolada;
- produkty fast food;
- dania wieloskładnikowe przygotowane z kilku produktów.
Powinieneś również drastycznie ograniczyć spożycie soli. Lepiej jest całkowicie wykluczyć go z diety, ponieważ w produktach zwierzęcych - mięsie, rybach i mleku, a także w produktach piekarniczych - jest wystarczająco dużo jonów sodu.
Jednocześnie dieta powinna być zbilansowana, zawierać odpowiednią ilość węglowodanów, białek i tłuszczów, błonnika roślinnego i zwierzęcego oraz witamin i mikroelementów. Odżywianie na zapalenie żołądka najprawdopodobniej nie jest odpowiednie dla tych, którzy chcą schudnąć, ponieważ dieta pacjenta z zapaleniem żołądka powinna zawierać normalną ilość kalorii, a nie zmniejszoną, jak w dietach odchudzających.
Zupy
W przypadku większości chorób zalecane są słabe zupy warzywne z niewielkimi dodatkami makaronu i ryżu, np. zupy ziemniaczane lub marchewkowe. Zabronione są mocne zupy warzywne i mięsne, barszcz, okroshka, zupy grzybowe i buliony. Zaleca się drobno posiekać składniki na zupy, a jeszcze lepiej zmielić je na puree. Do zup można dodawać oleje roślinne, nie można nakładać masła.
Mięso i ryba
Zalecane dietetyczne i niskotłuszczowe odmiany mięs i ryb. Wśród ryb takie odmiany obejmują:
- morszczuk,
- dorsz,
- mintaja,
- flądra,
- sandacz.
Ryby należy jeść wyłącznie gotowane. Ryby smażone, solone, wędzone i konserwowe są zabronione.
Z mięsa preferowane jest stosowanie odmian dietetycznych - kurczaka, indyka i cielęciny. Mięso należy również spożywać gotowane lub w postaci kotletów. Dania mięsne zaleca się podawać oddzielnie, nie mieszając ich z potrawami z innych produktów.
produkty mączne
Czy można używać produktów mącznych z chorobą? Nie jest to zalecane, ponieważ takie jedzenie może powodować fermentację. Produkty francuskie i bogate są wykluczone. Można jednak jeść chleb pszenny. Jednak nie powinno być świeże, ale wczoraj.
Zboża i zboża
Jakie zboża można spożywać z chorobą, a które nie? Najbardziej przydatne płatki to płatki owsiane. Płatki owsiane zawierają dużą ilość błonnika. Zaleca się gotowanie z niej owsianki. Kaszki owsiane mają ochronny wpływ na ściany narządów trawiennych. Możesz także ugotować kaszę gryczaną, kaszę manną i owsiankę ryżową. Jednak owsianka ryżowa jest przeciwwskazana na zaparcia.
Najlepiej zmielić wszystkie zboża przed gotowaniem.
Kasza jaglana nie jest zalecana, szczególnie w przypadku chorób o wysokiej kwasowości.
Warzywa
Nie wszystkie warzywa są mile widziane w przypadku choroby. Przede wszystkim należy wykluczyć z menu warzywa marynowane i konserwowe. Zabroniona jest również kapusta - kapusta kiszona lub świeża. Nie zaleca się również następujących warzyw:
- szpinak,
- szczaw,
- Rzepa,
- cebula.
Polecane rodzaje warzyw:
- kalafior;
- cukinia;
- Ziemniak;
- marchewka;
- dynia;
- obrane ogórki.
Większość warzyw powinna być puree lub gotowane. Wyjątkiem są cukinia i dynie, można je jeść na surowo. Inne surowe warzywa można spożywać tylko w okresie remisji.
Z pikantnych ziół koperek można spożywać w niewielkich ilościach. Drobno posiekany koperek najlepiej dodawać do zup.
Pomidory można również jeść z umiarem (nie więcej niż 100 g dziennie), ale należy wybierać odmiany niekwaśne.
Owoce
Owoce są niewyczerpanym źródłem naturalnych witamin i przeciwutleniaczy. Chociaż nie wszystkie owoce są zalecane na choroby, to jednak nie należy całkowicie rezygnować z tej kategorii produktów.
W przypadku choroby dozwolone są:
- jabłka,
- banany,
- gruszki,
- arbuzy,
- melony,
- malina,
- wiśnie.
Jednak każdy rodzaj owoców ma swoje własne niuanse. Zaleca się spożywanie jabłek w formie upieczonej, bez skórki i pestek, a powinny to być owoce odmian bezkwasowych. Banany wybrane na żywność nie mogą być ani przejrzałe, ani niedojrzałe. Jednak przy ich stosowaniu należy zachować umiar i jeść nie więcej niż płód dziennie. Melony i arbuzy najlepiej jeść od końca sierpnia, ponieważ wcześniej mogą być bogate w azotany. Maliny należy spożywać na surowo. Z jagód można również ugotować galaretkę, kompoty i napoje owocowe.
Należy unikać owoców o dużej zawartości kwasów, takich jak owoce cytrusowe. Jednak to zalecenie dotyczy tylko choroby o wysokiej kwasowości. Nie zaleca się również dać się ponieść winogronom, ponieważ te jagody mogą powodować fermentację. Ponadto wszystkie jagody i owoce należy spożywać oddzielnie od pierwszego i drugiego dania.
Produkty mleczne
Na stosowanie przetworów mlecznych nakłada się również szereg ograniczeń. Przede wszystkim należy uważać na picie mleka pełnego, ponieważ jest ono słabo trawione. Najbardziej przydatne jest mleko kozie. Twaróg lepiej jeść nie świeży, ale w postaci zapiekanek i pierogów. W przypadku choroby typu nadkwasowego kefir i inne fermentowane produkty mleczne są przeciwwskazane.
Drinki
Napoje nie powinny być gorące i jednocześnie lodowato zimne. Zalecane są niezbyt kwaśne i niezbyt słodkie soki warzywne i owocowe, herbaty ziołowe, bulion z dzikiej róży. Zabronione są mocne napoje alkoholowe, napoje gazowane (z wyjątkiem niezbyt zmineralizowanej wody mineralnej), cola, piwo, kwas chlebowy.
Cechy diety w ostrej postaci choroby
Jeśli dojdzie do zaostrzenia choroby, rozsądne byłoby w tym okresie całkowicie wykluczyć wszelkie odżywianie pacjenta i dać odpocząć jego układowi trawiennemu. W przypadku, gdy ostra postać choroby jest spowodowana zatruciem lub przyjmowaniem niektórych leków, należy najpierw przepłukać przewód pokarmowy i wywołać wymioty.
W pierwszym dniu wskazane jest picie ciepłych płynów i herbaty. Następnego dnia, jeśli stan pacjenta poprawi się, może on stopniowo rozpocząć proces spożywania płynnych pokarmów. W pierwszej kolejności zaleca się stosowanie płynnych zup z mleka i zbóż, przecierów mięsnych i rybnych. Dozwolone również:
- Słaba herbata,
- wywary,
- galaretka,
- miód.
W przypadku zaostrzenia należy wykluczyć z diety:
- świeże warzywa i owoce,
- buliony mięsne,
- nabiał,
- napój gazowany,
- Kawa,
- słodycze,
- wszelkie produkty piekarnicze
- ser.
Wszystkie potrawy należy gotować na parze i podawać lekko ciepłe. Zawartość kalorii w diecie nie powinna przekraczać 2000 kcal.
Cechy żywienia w postaci choroby o niskiej kwasowości
Karmiąc pacjentów z tym typem choroby, należy wziąć pod uwagę jej cechy. Jeśli sok żołądkowy ma niską kwasowość, oznacza to, że pokarm nie jest wystarczająco dobrze rozłożony. W związku z tym organizm otrzymuje mniej z pożywienia wszystkich niezbędnych składników - białek, tłuszczów i węglowodanów, witamin. Zwiększone obciążenie jelit. Odżywianie w przypadku choroby o niskiej kwasowości powinno uwzględniać ten czynnik. Posiłki powinny być lekkostrawne i zawierać minimum składników podrażniających jelita.
Zadaniem diety jest maksymalizacja stymulacji wydzielania enzymów trawiennych i soku żołądkowego. W przeciwieństwie do diety na choroby o wysokiej kwasowości, w tym przypadku dopuszczalne jest włączenie do jadłospisu produktów z kwaśnego mleka, kwaśnych owoców i warzyw. Smażone potrawy są również dozwolone w ograniczonym zakresie, ale tylko poza okresami zaostrzenia. Zawartość kalorii w diecie powinna wynosić 2500-3000 kcal. Preferowane są dania półpłynne i puree.
Odżywianie dla tej postaci choroby oznacza zakaz spożywania tłustych mięs (wieprzowina), drobiu (kaczka, gęś), ryb (łosoś) i słodyczy. Nie jedz również warzyw i owoców powodujących fermentację - kapusty, cebuli, czosnku, roślin strączkowych, winogron.
Dieta na zapalenie żołądka o wysokiej kwasowości
Odżywianie tego typu dietą ma większą liczbę ograniczeń w porównaniu z dietą z postacią choroby o niskiej kwasowości. Z jadłospisu należy usunąć wszystkie rodzaje żywności, które stymulują dodatkowe tworzenie kwasu w soku żołądkowym, a także kwaśne owoce i warzywa, takie jak cytrusy i jagody. Ponadto wykluczone są smażone, słone, pikantne, wędzone potrawy. Jednocześnie dozwolone są produkty piekarnicze. Dozwolone są również produkty mleczne, ale należy unikać produktów mlecznych. Mięsa nie należy wykluczać z diety, ale najlepiej jeść odmiany o niskiej zawartości tłuszczu.
Jedzenie jest przyjmowane w małych porcjach. Poza tym zalecenia są podobne – należy podawać dania lekko podgrzane, niezbyt gorące, ani zimne, najlepiej gotowane, duszone lub pieczone. Dzienna zawartość kalorii w diecie wynosi około 2200-2500 kcal.
Zabronione i dozwolone odmiany produktów na choroby o niskiej kwasowości
| Produkty | Dozwolony | Zakazana |
|---|---|---|
| Pieczywo | Krakersy, suszony chleb, bochenek | Wypieki świeże i drożdżowe, ptysie, muffinki |
| płatki | Ryż, płatki owsiane, kasza gryczana | Kasza jaglana, kasza jęczmienna |
| Zupy | Zupa jarzynowa, rybna | Okroshka, kapuśniak i barszcz, ogórki kiszone, zupy z kaszy jaglanej lub soku pomidorowego |
| Warzywa | Wszystkie, z wyjątkiem zakazanych, gotowane lub pieczone | Ogórki, rzodkiewki, cebula, słodka papryka, czosnek, dowolne marynowane warzywa |
| Grzyby | Nie | Wszystko w dowolnej formie |
| Jajka | W formie omletu lub na miękko | ugotowane na twardo |
| Owoce, jagody i suszone owoce | Wszystkie z wyjątkiem zakazanych, obranych, dojrzałych, świeżych lub pieczonych | Figi, suszone śliwki, wszystkie niedojrzałe owoce, jagody z małymi pestkami |
| Drinki | Słabo parzone herbaty ziołowe, soki bezkwasowe, napoje owocowe | Kwas, sok winogronowy i sok żurawinowy |
Zabronione i dozwolone rodzaje produktów na choroby o wysokiej kwasowości
| Produkty | Dozwolony | Zakazana |
|---|---|---|
| Pieczywo | Sucharki, suszony chleb | Ciasta świeże i drożdżowe, ptysie, muffinki, wyroby z ciasta żytniego |
| płatki | Ryż, kasza gryczana, płatki owsiane, kasza manna | Kasza jaglana, kukurydza, jęczmień, kasza jęczmienna |
| Warzywa | Dynia, marchew, groszek, cukinia, kalafior | Kapusta, szpinak, cebula, czosnek, ostra papryka, wszystkie marynowane warzywa |
| Mięso | Cielęcina, indyk, chudy kurczak | Tłuste mięsa, grillowane lub smażone mięso, wieprzowina |
| Grzyby | Nie | Wszystko w dowolnej formie |
| Ryba | Odmiany niskotłuszczowe (sandacz, morszczuk, dorsz) | Odmiany tłuste (łosoś), solone ryby |
| Owoce | Odmiany bezkwasowe | Odmiany kwaśne, wszystkie cytrusy, suszone owoce |
| desery | Galaretka, marmolada, marshmallows | Lody czekoladowe |
| Produkty mleczne | Twarożek, Serki Niskotłuszczowe, Mleko | Kwaśny twarożek, tłusty ser, kefir, kwaśna śmietana |
Menu na zapalenie żołądka
Poniżej przykładowa dieta na tydzień choroby. W zależności od rodzaju i ciężkości choroby można w niej wprowadzić zmiany.
Poniedziałek
| posiłek | Dania |
|---|---|
| Śniadanie | jajko na miękko, suszony chleb, płatki owsiane, wywar z jabłka i dzikiej róży |
| Lunch | kompot z suszonych owoców (1 szklanka), biszkopt |
| Kolacja | zupa gryczana, puree z dyni, zrazy z kurczaka, herbata z mlekiem |
| popołudniowa herbata | szklanka odtłuszczonego mleka, zsiadłego mleka lub kefiru, tost (nie smażony chleb) |
| Kolacja | wermiszel z kotletami wołowymi gotowanymi na parze, sałatka jarzynowa ze śmietaną |
| Przed spaniem | szklanka niskotłuszczowej ryazhenki |
Wtorek
| posiłek | Dania |
|---|---|
| Śniadanie | kasza gryczana, suflet mleczny, herbata |
| Lunch | słodkie płatki owsiane (1 szklanka) |
| ryżowy obiad | zupa spaghetti z zrazami wołowymi, groszkiem z gotowaną marchewką, kakao z mlekiem |
| popołudniowa herbata | sfermentowany twaróg mleczny |
| Kolacja | zapiekanka warzywna, klopsiki gotowane na parze, wywar miodowo-ziołowy |
| Przed spaniem | galaretka owocowa (szklana) |
Środa
| posiłek | Dania |
|---|---|
| Śniadanie | twarożek z kwaśnego mleka i miód, tosty, kompot z suszonych owoców |
| Lunch | szklanka niskotłuszczowego kefiru lub mleka |
| Kolacja | zupa puree ziemniaczana, zapiekanka z warzyw i indyka, kompot z suszonych owoców |
| popołudniowa herbata | suflet mleczny z owocami |
| Kolacja | kasza ryżowa, gotowana cielęcina, gotowana marchewka z zielonym groszkiem, herbata z mlekiem |
| Przed spaniem | kakao z mlekiem, ciasteczka owsiane (nie więcej niż 2 sztuki) |
Czwartek
| posiłek | Dania |
|---|---|
| Śniadanie | płatki owsiane, gotowana niskotłuszczowa ryba, herbata z mlekiem |
| Lunch | kisiel z mlekiem |
| Kolacja | zupa jarzynowa z kurczakiem, puree ziemniaczanym i marchewką, kotlet na parze, kakao z mlekiem |
| popołudniowa herbata | sfermentowany twaróg mleczny |
| Kolacja | klopsik, gotowany groszek, tosty, kompot z suszonych owoców |
| Przed spaniem | szklanka niskotłuszczowego kefiru lub mleka |
Piątek
| posiłek | Dania |
|---|---|
| Śniadanie | jajko na miękko, suszony chleb, płatki owsiane, kakao z mlekiem |
| Lunch | płatki owsiane (szkło) |
| Kolacja | zupa grochowa, odtłuszczona ryba gotowana na parze, pieczona dynia |
| popołudniowa herbata | kisiel z mlekiem |
| Kolacja | zapiekanka warzywna, chuda ryba gotowana na parze, bulion z dzikiej róży |
| Przed spaniem | kefir niskotłuszczowy (szkło), ciasteczka owsiane (2 szt. ) |
Sobota
| posiłek | Dania |
|---|---|
| Śniadanie | jabłka zapiekane z twarogiem i rodzynkami, tost, sok niekwaśny |
| Lunch | szklanka niskotłuszczowego kefiru lub mleka |
| Kolacja | zupa jarzynowa z kurczakiem, puree ziemniaczanym i marchewką, kotlet na parze, kakao z mlekiem |
| popołudniowa herbata | twaróg z kwaśnego mleka i miód |
| Kolacja | makaron, gotowany kurczak, pieczona dynia, kakao z mlekiem |
| Przed spaniem | galaretka owocowa (szklana) |
Niedziela
| posiłek | Dania |
|---|---|
| Śniadanie | kasza gryczana z mlekiem, suflet mleczny, herbata |
| Lunch | pieczone owoce, odtłuszczone mleko (szkło) |
| Kolacja | zupa krem z kalafiora, zrazy, gotowany ryż, kakao z mlekiem |
| popołudniowa herbata | zapiekanka warzywna, herbata |
| Kolacja | ryba chuda na parze, gotowana marchewka i zielony groszek, sałatka jarzynowa ze śmietaną, bulion z dzikiej róży |
| Przed spaniem | szklanka niskotłuszczowego kefiru |